Hoogsensitiviteit en hormonen

Heb je meer last van je vrouwelijke hormonen als je hooggevoelig bent? En heb je door je hormonen ook meer last van je hoogsensitiviteit? Intuïtief coach en trainer voor HSP’s Jolanda Hoogkamer zocht het voor je uit én geeft je praktische handvatten om meer in balans te blijven.

Door Jolanda Hoogkamer

Veel hoogsensitieve vrouwen hebben last van het effect van hun hormonen. Ze ervaren klachten voor en tijdens de menstruatie of tijdens de overgang. Niet méér dan hun niet-hoogsensitieve zusters, maar ze nemen ze wel bewuster waar. Vaak ervaar je niet alleen fysieke ongemakken, maar ook klachten die invloed hebben op je stemming en je gedrag. Soms ervaar je zoveel last, dat je er slechter door functioneert in het dagelijkse leven en je je bijvoorbeeld ziek moet melden op het werk, afspraken moet afzeggen of niet kunt sporten. Maar ook kleine dingen zoals het beantwoorden van een whatsappje of het doen van een simpele boodschap, kan dan al te veel zijn. Hoewel de klachten door de overgang en de menstruatie zeker verschillen, is de oorzaak wel hetzelfde. Door een wisselende stijging en daling van de hormonen oestrogeen en progesteron, raakt je lichaam in disbalans. 

Hooggevoeligheid en PMS versterken elkaar

Zeker een week voor en tijdens de menstruatie kun je er veel last van hebben. Dit wordt ook wel PMS (premenstrueel syndroom) genoemd. De fysieke ongemakken die hierbij horen zijn onder andere buikpijn, hoofdpijn, pijnlijke borsten, rugpijn en het vasthouden van vocht. Mogelijke emotionele klachten zijn stemmingswisselingen, depressieve gevoelens, angstige gedachten of huilbuien. Sommige vrouwen ervaren deze kwalen in een ernstigere vorm. Zo erg, dat ze een aantal dagen niet kunnen functioneren. Dit wordt PMDD of Premenstrual Dysphoric Disorder genoemd. De oorzaak van PMS en PMDD is echter hetzelfde: de schommelingen van oestrogeen en progesteron in je cyclus. 

Veranderingen vanaf je 35ste 

Vanaf je 35ste verandert je lichaam in hormonaal opzicht: je eierstokken maken langzaam minder oestrogeen en progesteron aan. Als eerste merk je dat aan je veranderende menstruatie. Die kan pijnlijker worden, korter of juist langer. Of veel heftiger met meer bloedverlies. Ook stemmingswisselingen en neerslachtigheid, al dan niet gelinkt aan je menstruatie, komen veel voor bij hooggevoelige vrouwen in de overgang. Ze komen niet vaker voor als je hoogsensitief bent, maar zoals eerder gezegd neem je ze vaak wel intenser waar. Andere mogelijke overgangsklachten zijn emotionele uitbarstingen, huilbuien, extreme vermoeidheid, gewrichtspijn, slecht slapen, hartkloppingen, gewichtstoename, angst, urineverlies, somberheid, geen zin in seks en depressies. Verder lijkt het alsof je vanaf je veertigste ook steeds gevoeliger wordt, meer waarneemt en dus ook sneller overprikkeld raakt.

Meer kwalen voor HSP’s?

Er zijn veel onderzoeken gedaan naar hormoongerelateerde problemen rond de overgang en menstruaties. Waarom de ene vrouw geen klachten heeft en de andere wel, is niet bekend. De wetenschap kan het gewoon niet verklaren. In mijn werk met hooggevoelige vrouwen zie ik dat er zeker een grote groep vrouwen veel last heeft, maar dit geldt niet voor álle vrouwen. Dus nee: je hebt als HSP niet méér hormoongerelateerde klachten. Maar je hebt als HSP met hormoon­gerelateerde klachten, doorgaans wél meer last van de negatieve aspecten van je grotere sensitiviteit. Simpelweg omdat hormoongerelateerde klachten en hooggevoeligheid elkaar versterken. Door de invloed van hormonen is je lichaam gevoeliger en ervaar je prikkels intenser. Ook mentaal, bijvoorbeeld in de vorm van stemmingswisselingen. 

Intenser voelen en denken

Als je hoogsensitief bent, neem je de hele dag door meer informatie op uit je omgeving en je verwerkt deze informatie op een dieper niveau dan iemand die minder sensitief is. HSP’s hebben het vermogen om heel subtiel waar te nemen. De kleinste veranderingen blijven niet onopgemerkt. Ook je gevoelens en gedachten ervaar je intenser en verwerk je op een dieper niveau. Als HSP ben je vaak ook gevoeliger voor veranderingen in je lichaam en voor pijnklachten. Je neemt de verandering eerder waar en je verwerkt dit ook op een dieper niveau. Hierdoor ben je je bewust en onbewust ook gewaar van alle hormonale veranderingen in je lichaam. Je voelt dat je niet lekker in je vel zit. Je hebt echt het gevoel dat je door die hormoonschommelingen een compleet ander mens kunt zijn. 

Hormonen en overprikkeling

Ben je hoogsensitief, dan voel je vaak je omgeving goed aan. De valkuil daarbij is dat je bewust en onbewust zo afgestemd bent op je omgeving, dat je minder goed aanvoelt wat je zelf nodig hebt. Hierdoor kan je soms ineens overprikkeld raken. Als je daarbij ook nog gevoeliger bent door je hormonen én prikkels nog intenser bij je binnenkomen, dan komen er simpelweg meer sensaties binnen dan je kunt verwerken. Hierdoor ontstaat overprikkeling. Je wordt gevoeliger voor stress, je kunt last krijgen van stemmingswisselingen, vermoeidheid en huilbuien. Houdt die overprikkeling lange tijd aan en wordt ze structureel, dan kun je er ook allerlei fysieke en mentale klachten van krijgen. Denk aan een burn-out, depressie, slapeloosheid, maag- en darmklachten, allergieën, gewrichtsklachten, hoofdpijn en migraine.

Als je last hebt van je hormonen, is het extra belangrijk om te leren omgaan met je hoogsensitiviteit. Bijvoorbeeld door de voordelen ervan te gebruiken waardoor je minder de nadelen ervan ervaart: je kunt leren om overprikkeling te voorkomen én jezelf op te laden om tot rust te komen na overprikkeling. En vooral: om niet alleen je omgeving goed aan te voelen, maar ook aan te voelen wat je zélf nodig hebt. 

Meer lezen?