Als HSP ben je extra gevoelig voor omgevingsfactoren, je hebt meer oog voor subtiele details. Je hebt ook meer oog voor subtiele signalen die mensen uitzenden. Je hebt snel door hoe iemand in zijn vel zit, wat iemand graag zou willen, of iemand iets prettig vindt of niet. Je hebt van een nature een groot empathisch vermogen. Dat is een heel fijne eigenschap om te hebben: HSP’s krijgen vaak te horen dat ze fijne collega’s zijn, of van vrienden dat ze goed kunnen luisteren en meeleven. Hoogsensitieve mensen denken diep na over dingen, ze hebben een rijke innerlijke wereld en vinden het fijn om betekenisvolle gesprekken te hebben en een diepe verbinding te hebben met anderen.
Achterliggende behoeftes zien
HSP’s krijgen veel meer informatie uit de omgeving binnen dan anderen. Ook emotionele signalen, die iedereen uitzendt, worden door HSP’s extra goed ontvangen. Het grote empathische vermogen dat HSP’s hebben, is terug te zien in het brein, vertelt Esther Bergsma in Het hoogsensitieve brein: ‘Wetenschappelijk onderzoeker Rizzolatti ontdekte het bestaan van spiegelneuronen. Zijn onderzoeksgroep onderzocht apen met behulp van breinscans. Ze bestudeerden wat er gebeurt in het brein als de apen objecten grijpen en oppakken. Het verhaal gaat dat een van de onderzoekers in een pauze een object pakte, terwijl een aap wiens brein op dat moment gescand werd, toekeek. Uit de scans bleek dat bij het toekijken dezelfde hersengebieden actief werden als bij het zelf oppakken. In eerste instantie dachten de onderzoekers dat er iets mis was met de apparatuur, maar daarna hadden ze het gevoel dat ze iets op het spoor waren. Het bestaan van spiegelneuronen werd aangetoond: neuronen waardoor je je heel goed in kan leven in een ander. Via breinonderzoek werd duidelijk dat deze spiegelneuronen veel actiever zijn bij HSP’s.’
In haar onderzoek naar talenten van HSP’s, dat ze onlangs afrondde, kwam naar voren dat het grote empatische vermogen van HSP’s erg gewaardeerd werd in relaties en bij het grootbrengen van kinderen. Maar ook in werksituaties is het een talent: je kunt voelen wat je klant echt nodig heeft, ook al vraagt hij wellicht iets anders. Zo zal je niet alleen doen wat iemand vraagt, maar echt tegemoet komen aan de achterliggende behoefte.
Rustig observeren
Ineke Akkermans zegt in Hoogsensitiviteit met werkboek: ‘HSP’s kunnen zich vaak gemakkelijk in anderen inleven. Niet alleen omdat ze stemmingen aanvoelen van anderen, maar ook door de ‘kat uit de boom te kijken’. HSP’s vinden het vaak fijn om rustig alles op een afstandje te observeren en die informatie weer te analyseren.
Zo houd jij er waarschijnlijk van om dieper na te denken over binnenkomende informatie. Op die manier kun je patronen ontdekken in situaties en personen en dus ook sterke voorspellingen maken van wat er de volgende keer gaat gebeuren. Voor sociale contacten kan het heel fijn zijn dat je ze zo goed kent. Je houdt daardoor namelijk rekening met ze, en dat kunnen ze waarderen.’
Hoogsensitieve mensen krijgen veel meer informatie uit de omgeving binnen
Goede analyse maken
Ineke Akkermans: ‘Om diezelfde reden zijn hoogsensitieve personen goed in het geven van adviezen. Door de patronen die ze ontdekken door te analyseren, hebben ze vaak goed zicht op een situatie of een probleem. Herken je in jezelf dat je vaak alle perspectieven van een probleem meeneemt in je gedachten? Bijvoorbeeld als twee personen ruzie hebben, zou je niet snel een kant kiezen, maar standpunten van beide personen meenemen en je in beide inleven. Omdat jij vaak alles overdenkt, kun jij waarschijnlijk waterdichte adviezen geven. Je zult wel gemerkt hebben dat mensen het heel fijn vinden dat je zo goed met ze mee kunt denken.
Verder geef je waarschijnlijk graag liefde en zorg aan anderen. Als iemand ziek is, ben jij vaak degene die voor hem of haar zorgt. Personen waar je van houdt zie je graag gelukkig en opgetogen. Zorgzaamheid is een prachtige eigenschap.’
‘Ik kan gewoon rondkijken in een groep en meteen aanvoelen wie zich goed voelt, welke koppels net ruzie hebben gehad, of waar spanning is.’
Jezelf niet vergeten
Het eerste deel van het interview ging over hoogsensitiviteit: wat houdt het in volgens jou en welke kenmerken horen erbij? Door te werken met open vragen en door nog verder te vragen naar aanleiding van bepaalde antwoorden, konden de deelnemers alles inbrengen waar ze aan dachten en wat ze wilden Om je grote empathische vermogen optimaal te benutten, is het belangrijk dat je valkuilen omzeilt. Zo zeggen veel hoogsensitieve mensen, dat ze zichzelf verliezen in hun empathie. Ze leven zich volledig in de ander in en vergeten hun eigen emoties. Daardoor worden ze bijvoorbeeld te lang meegezogen in andermans verhaal en zijn ze al hun eigen energie kwijt. Of ze beloven te veel hulp aan een ander, zonder de eigen agenda in de gaten te houden. Als je je bewust bent van deze valkuil, kun je op tijd een stapje terug doen. Ook vanaf een kleine afstand kun je iemand bijstaan. De uitspraak: ‘Ieder draagt zijn eigen lot’, kan helpen om je de problemen niet toe te eigenen, maar de verantwoordelijkheid bij de eigenaar te laten.
Mensen vinden het fijn dat je zo goed met ze mee kunt denken
Meer tijd nodig om op te laden
Omdat je zulke fijn afgestelde zintuigen hebt en veel informatie binnenkrijgt, is je batterij eerder op. HSP’s hebben meer tijd nodig om op te laden. Tijd om niets te doen en te ontstressen is nodig om alles te verwerken wat je hebt geobserveerd. Als je hier niet op tijd rust voor neemt, is je emmer vol en is ook je empathisch vermogen even niet actief. Je wilt dan slechts alleen zijn en absoluut geen nieuwe prikkels binnenkrijgen. Je staat dan niet open voor anderen.
‘Als ik samenwerk met collega’s, weet ik al heel snel: deze collega vindt dit fijn, die collega vindt dat fijn. Ik hoor dus vaak van mensen dat ze graag met me samenwerken, omdat ik weet hoe ze graag behandeld worden. Maar best vaak vergeet ik dan aan mijn eigen interesses te denken, aan wat ik zelf fijn vind.’
HSP’s zijn nodig in de maatschappij
Genevieve von Lob is klinisch psycholoog en zegt in The Guardian: ‘Hoogsensitiviteit is wellicht precies wat we nodig hebben, als de maatschappij HSP’s zou herkennen en waarderen. Ze hebben een groot empathisch vermogen, dus dat is heel goed in leiderschapsrollen. Ze hebben een sterk gevoel voor rechtvaardigheid, kunnen goed luisteren en zetten hun vraagtekens bij regels die niet logisch zijn. Ze zijn erg gewetensvol. We hebben deze vaardigheden en bewustwording nodig in de wereld op dit moment.’
HSP’s als verkenners van de groep
Prof. dr. Elke van Hoof: ‘Een hypothese is, dat mensen met hoogsensitiviteit verkenners waren die uitgestuurd werden om te gaan kijken welke plek voor een grote groep mensen veilig zou kunnen zijn. Daarvoor is het belangrijk dat je snel heel veel informatie kunt verwerken.
Die functie zorgde er echter ook voor dat de natuurlijke habitat van die verkenners niet de drukte van de groep was. Verkenners waren weliswaar vaak alleen, maar ze hielden zich wel nog steeds bezig met de zorg voor de ander. De verkenners gingen immers op zoek naar plaatsen waar de anderen goed konden gedijen. Dat zien we ook vandaag nog. Mensen met hoogsensitiviteit hebben meer dan gemiddeld behoefte aan afzondering. Tegelijkertijd hebben ze overmatige aandacht voor anderen. Ze kunnen meestal moeilijk weigeren als anderen een beroep op hen doen en streven vaak naar billijkheid. HSP’s kunnen namelijk niet ‘niet ingaan’ op een appel.
HSP’s beschikken van nature over een sterk inlevingsvermogen. Ze nemen makkelijk non-verbale signalen waar, waardoor ze goed kunnen inschatten hoe een ander zich voelt en wat die precies nodig heeft. Ze ‘lezen’ de ander als het ware. Het gaat daarbij niet alleen om gevoelens en emoties: je kunt bijvoorbeeld ook gevoelig zijn voor de doelstellingen, belangen of wensen van iemand anders. Dit is het zogenaamde ‘appel’ dat veel HSP’s benoemen.’
Lees ook dit artikel over 10 talenten van hoogsensitieve mensen.
Meer lezen?