Anders zijn

Als je hoogsensitief bent, ben je eerder moe en krijg je minder activiteiten voor elkaar dan anderen. Je kunt jezelf dan als minder competent zien, als iemand die zwakker is dan de rest. Hoe zit dat?

Juist als je zo moe bent, kan dit ervoor zorgen dat je zelfbeeld omlaag gaat. ‘Waarom lukt dit anderen wel en mij niet?’, vraag je je af. ‘Ik moet meer mijn best doen en niet zeuren, dan lukt het mij ook wel.’ Esther Bergsma heeft hiervoor in haar boek Het hoogsensitieve brein een mooie metafoor bedacht: dat van de vis die samen met een aantal landdieren de omgeving van hun eiland moet verkennen. De leider is een landdier en heeft bedacht dat we het beste in bomen kunnen klimmen om de omgeving te overzien. Omdat de vis niet zo goed is hierin, krijgt hij een mindere taak. Als de leider zou weten dat de vis goed kon zwemmen, zou hij hem zo kunnen inzetten om de omgeving van het eiland te onderzoeken. Maar omdat deze kwaliteit van de vis niet gezien wordt, probeert deze steeds maar in bomen te klimmen en brengt het er beroerd vanaf. De vis is ongelukkig en zijn leider vindt hem ook maar matig presteren.

Meerennen met anderen

Op een soortgelijke manier zou je naar hoogsensitieve mensen kunnen kijken. Ze proberen mee te rennen in een maatschappij die niet op hun kwaliteiten is ingericht. Het is de bedoeling dat je veel onderneemt, dat je snel beslissingen neemt, dat je het hoogste woord voert, dat je veel voor elkaar krijgt, en dat je je conformeert aan de rest. Tijd nemen voor bezinning en rust, genieten van alles wat er is, met verwondering om je heen kijken, waarderen hoe mooi alles is, dingen observeren en daar verbanden tussen leggen, je zintuigen optimaal gebruiken, dat zijn kwaliteiten die minder ingebed zijn in ons dagelijkse leven.

Empathisch vermogen

Dit zorgt ervoor dat hoogsensitieve mensen heel empathisch zijn. Ze zien gauw waar een ander mee worstelt, waar knelpunten liggen, hoe de onderlinge verhoudingen zijn. Deze eigenschap is heel waardevol. Bijvoorbeeld als leraar, die ziet waar hij zijn leerling het beste kan helpen, of de ouderenzorgwerker die inziet waar de oudere behoefte aan heeft. De ouder die heel goed af kan stemmen op de belevingswereld van het kind, waardoor het zich begrepen en gezien voelt. De arts die een patiënt helpt door informatie zó te brengen, dat de patiënt er open voor staat en er het meeste baat bij heeft. 

Een extra dimensie

Deze waarnemingsgave zorgt er ook voor dat veel hoogsensitieve mensen heel creatief zijn. Ze hebben oog voor schoonheid, ze zien wat mooi is, hoe het licht optimaal is, hoe de klanken het beste klinken. En ze leggen nieuwe, creatieve verbanden tussen verschillende zaken. HSP’s zien eigenlijk alles met een extra dimensie, met extra kleuren, klanken, sensaties, geuren, gevoelens. Een heerlijke gave om te hebben. Tenzij alle waarnemingen te veel worden en zich opstapelen tot een kakafonie van indrukken die je totaal kunnen overweldigen. Waardoor je je gaat afsluiten en liever geen nieuwe sensaties wilt ervaren.

Overweldigd door de omgeving

HSP’s die niet inzien dat ze zo’n rijke en complexe manier van ervaren hebben, kunnen zich snel laten overweldigen door de omgeving. Alle indrukken van alle kanten blijven maar binnenkomen, terwijl het hoofd al helemaal vol zit. Er is behoefte aan rust om alles op zijn plek te laten vallen. Maar in plaats van pas op de plaats te maken, zeggen ze tegen zichzelf dat ze beter hun best moeten doen en zich niet moeten aanstellen.  

Bewust zijn van je gevoeligheid

Het is fijn als hoogsensitieve mensen van zichzelf weten dat ze minder moeten ondernemen en meer verwerkingstijd moeten inplannen. Als partner of werkgever van een HSP kun je daar ook een taak in vervullen: in de gaten houden of er genoeg rust en ontspanningsmomenten zijn en of de HSP niet ten onder gaat in de activiteiten. Ook kan er een schijnbaar kleine verandering in de omgeving zijn, waar een hoogsensitief persoon veel moeite mee heeft. Bijvoorbeeld tijdsdruk of je gecontroleerd voelen, kan voor hoogsensitieve mensen belemmerend werken. 

Accepteren dat je gevoelig bent voor je omgeving, voor veranderingen daarin en te veel sensaties, kan heel goed voor je zijn. Daarom ben je niet minder dan een ander, dat is gewoon hoe jouw hersenen in elkaar zitten. Daarvoor in de plaats krijg je een hele rijke gevoelswereld cadeau, waarmee je in staat bent enorm te genieten. En je kunt echt iets voor anderen betekenen als je jouw observatievermogen, empathie en creativiteit gebruikt.

Meer lezen?